fbpx

Przerwa w pracy – wszystko, co musisz wiedzieć!

Autor artykułu:
ile wynosi przerwa w pracy
Spis treści:

Przerwa w pracy jest niezbędna do odpowiedniej regeneracji organizmu, a tym samym przekłada się na zwiększoną wydajność i lepsze samopoczucie. Czas na odpoczynek od służbowych obowiązków wynika również z obowiązujących przepisów. Zgodnie z Kodeksem pracy każdemu pracownikowi przysługuje przerwa, za którą należy się wynagrodzenie. Jej wymiar czasu może jednak zależeć od kilku czynników. Ile wynosi przerwa w pracy, kiedy jest bezpłatna i jakie obowiązki musi spełnić pracodawca?  

Przerwa w pracy – ile trwa i komu przysługuje? 

Zgodnie z art. 134 Kp przerwa w pracy przysługuje wszystkim pracownikom, którzy wykonują swoje obowiązki minimum przez 6 godzin. Oczywiście dotyczy to osób zatrudnionych z tytułu umowy o pracę. Wówczas mogą oni liczyć na 15-minutową przerwę, która potocznie nazywana jest śniadaniową. Co istotne, pracodawca może ustalić, kiedy ma się ona odbywać. Z kolei, jeśli pracownik dobrowolnie zrezygnuje z tego przywileju, przepisy  nie uprawniają go do wcześniejszego wyjścia z firmy. 

Zwykle 15-minutowa przerwa w pracy może okazać się jednak niewystarczająca np. na zjedzenie posiłku. Z tego powodu pracodawcy mogą ją wydłużyć do godziny, przy czym nie wlicza się ona wtedy do czasu pracy. W konsekwencji, jeśli firma zakłada dodatkową przerwę w pracy w wymiarze np. 30 min, to zespół ma łącznie 45 min na odpoczynek czy wyjście na lunch. Opuszcza jednak miejsce pracy o te 30 min później (np. o 16:30 zamiast o 16:00). 

6 na 10 pracowników chciałoby mieć obowiązkowe przerwy na obiad, które nie wydłużają czasu ich pracy (Pracuj.pl) 

Polskie prawo, w tym Kodeks Pracy wyróżniają również wyjątkowe sytuacje, które uprawniają pracowników do dłuższych przerw w pracy. O czym konkretnie mowa?  

Ile wynosi przerwa w pracy w przypadku matek karmiących, osób niepełnosprawnych i młodocianych pracowników? 

Z dodatkowej przerwy, która nie jest wliczana do czasu pracy, mogą skorzystać m.in. matki karmiące. Reguluje to art. 187 Kp, w którym określone zostały warunki oraz wymiar odpoczynku. Zgodnie z nim matka karmiąca może skorzystać z:

  • 1 przerwy 30-minutowej, jeśli pracuje od 4 do 6 godz w ciągu dnia, 
  • 2 przerw po 30 minut, jeżeli pracuje co najmniej 6 godz, 
  • 2 przerw po 45 minut, jeśli karmi więcej niż jedno dziecko. 

Wydłużony czas wolny przewidziany został również dla pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności. Według przepisów powinni oni nie tylko pracować krócej (maksymalnie 7 godzin dziennie), ale jednocześnie mają prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. 

Kolejnym wyjątkiem są pracownicy młodociani, czyli osoby między 15 a 18 rokiem życia. Jeśli wykonują swoje służbowe obowiązki dłużej niż 4,5 godzin dziennie, to mogą liczyć na 30-minutową przerwę w pracy

Przerwa w pracy biurowej i pracy fizycznej 

To, ile wynosi przerwa w pracy, zależy również od charakteru wykonywanych obowiązków. Wielogodzinne przesiadywanie przed ekranem komputera ma z pewnością wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. Wówczas według przepisów BHP przerwa w pracy powinna zostać nieco wydłużona, aby zachować właściwą równowagę organizmu. Jest to 5 min (za które należy się wynagrodzenie) na każdą godzinę pracy przed komputerem. Nie należy ich jednak łączyć w jedną dłuższą przerwę w pracy. Celem tych krótkich odstępów jest bowiem odciążenie narządu wzroku oraz układu kostno-szkieletowego. 

Niestety, ale przepisy wprost nie przewidują dodatkowej przerwy dla pracowników fizycznych. Co prawda w art. 145 Kp zawarto zapis, że w przypadku prac szkodliwych dla zdrowia istnieje możliwość wydłużenia wypoczynku. Dotyczy to m.in. osób zatrudnionych na budowie, w zakładach przetwórczych i chemicznych, hutach czy odlewniach. Brak dodatkowej przerwy dla pracowników fizycznych może zwiększać ryzyko wypadków, ale mimo to mała część pracodawców decyduje się na takie rozwiązanie.

Ile wynosi przerwa w ciągu 10- i 12-godzinnej zmiany? 

Wiele wątpliwości budzi również kwestia, ile wynosi przerwa w pracy w przypadku dłuższych zmian np. 10- czy 12-godzinnych. Niestety, ale według aktualnych przepisów dokładnie tyle samo, co na 8-godzinnej zmianie, czyli 15 minut. Zgodnie z treścią art. 134 Kp przerwa w pracy należy się osobom pracującym “co najmniej”, a nie “co każde” 6 godzin. 

Na szczęście, wszystko wskazuje na to, że szykują się zmiany w tej kwestii. Niebawem ma zostać wdrożona unijna dyrektywa work-life balance, która w zależności od długości zmiany przewiduje aż 3 przerwy. Co istotne, wszystkie mają być wliczane do czasu pracy. Zgodnie z nowymi przepisami pracownikom będzie przysługiwać:

  • 1 przerwa po co najmniej 15 minut – jeśli wymiar czasu pracy będzie wynosić minimum 6 godzin,
  • 2 przerwy po co najmniej 15 minut – jeżeli zmiana przekracza 9 godzin,
  • 3 przerwy po co najmniej 15 minut – jeśli czas pracy będzie dłuższy niż 16 godzin.

Czy przerwa w pracy jest płatna?

Przerwa w pracy jest płatna, gdy spełnia warunki określone w Kodeksie Pracy. A zatem jest to 15 minut (w przypadku osób wykonujących swoje obowiązki służbowe przez minimum 6 godzin) lub więcej (w przypadku matek karmiących, młodocianych pracowników i osób niepełnosprawnych). 

Przepisy przewidują jednak zorganizowanie dodatkowej przerwy w pracy. Wydłużenie czasu na wypoczynek (maksymalnie do godziny) pozwala np. w spokoju zjeść lunch. Wówczas jednak jest to bezpłatna przerwa w pracy (chyba że pracodawca zdecyduje inaczej).

Przerwa w pracy – czy można wyjść poza teren firmy?

Co do zasady pracownicy nie mogą wykorzystać płatnej przerwy w pracy poza siedzibą firmy. Oznacza to, że bez zgody pracodawcy nie powinni opuszczać jej terenu w trakcie przysługującego im wypoczynku np. aby wybrać się do sklepu czy przespacerować. Wskazują na to m.in. orzeczenia sądu odnośnie do takich przypadków. Oczywiście zasada ta dotyczy wyłącznie przerw, które wliczane są w czas pracy. W praktyce coraz więcej firm (zwłaszcza biurowych) stawia jednak na elastyczność i nie zabrania zespołowi wykorzystać czasu wolnego poza budynkiem. 

Przerwa w pracy zdalnej 

Jeśli dany pracownik wykonuje swoje obowiązki zdalnie np. przed komputerem, to przysługuje mu dokładnie tyle samo czasu, co w przypadku przerwy w pracy biurowej. A zatem jest to 15 minut na dłuższy wypoczynek, a także 5 min na każdą godzinę pracy. Podobnie, jak w biurze, pracownik nie powinien jednak zsumować tego czasu i wykorzystywać go za jednym razem. 

Czas na przerwę, czyli jak zorganizować efektywny wypoczynek? 

Bardzo często przerwa w pracy może okazać się za krótka, aby zregenerować siły do dalszych działań. Wiele firm decyduje się więc na ich wydłużenie, a także stworzenie komfortowej przestrzeni do wypoczynku (co nadal jest jednak domeną sektora biurowego). W konsekwencji powstają więc sale do gier, bogato wyposażone kuchnie i jadalnie, a nawet nap roomy. 

Podstawą jest również zdrowy i odpowiednio zbilansowany posiłek. Badania pokazują jednak, że pracownicy w pośpiechu sięgają zwykle po słone lub słodkie przekąski. Zdarza się również, że odczuwają oni głód w pracy. Aby zadbać o dobre samopoczucie i efektywność zespołu, warto, aby w trakcie przerwy miał dostęp do pożywnych posiłków. Coraz więcej pracodawców decyduje się więc na dofinansowanie jedzenia, nawet jeśli nie obligują ich do tego przepisy (posiłki regeneracyjne). 

Jak to zrobić? Z Lunching firma może dofinansować posiłki dla pracowników w dowolnej kwocie (np. z limitem dziennym lub miesięcznym). Każda pracownik może wybrać interesującego go danie z menu, a godziny dostaw są dopasowane do przerw w pracy. W przypadku firm produkcyjnych dowóz jedzenia dostosowany jest do trybu zmianowego, a dania dostarczane są w termoboxach (dzięki czemu utrzymują odpowiednią temperaturę). Tak zorganizowana przerwa na posiłek w pracy wpłynie z pewnością na zadowolenie i efektywność całego zespołu.

Zapisz się do Newslettera

Webinary   ||   Raporty  ||   Wpisy i porady  ||   Ebooki  ||   Newsy branżowe

Przeczytaj również: